ΕΚΘΕΣΗ-ΚΟΛΑΦΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΩΝ

«Δένουν με ιμάντες, χτυπούν και απειλούν ανήμπορους με απομόνωση στο “δωμάτιο ηρεμίας” […] νοσηλεύονται 40 άτομα σε 8 δωμάτια και οι διάδρομοι είναι γεμάτοι ράντζα. Ενας ασθενής 61 χρονών, με τρία μπαλονάκια και εγκεφαλικό, είναι στο διάδρομο. Σε ράντζο, στο ρεύμα, ενώ οι νοσηλευτές καπνίζουν γύρω του […]

Τις μέρες παραμονής μου εδώ δε μας βγάλανε ούτε μία στιγμή, έστω με τα απαραίτητα μέτρα προστασίας, ούτε και στον προαύλιο χώρο του νοσοκομείου, με αποτέλεσμα την ψυχική ένταση και την ασφυξία κάποιων ασθενών».

Πέρασαν τριάντα χρόνια από τότε που έσπασε το απόστημα και ξεχύθηκαν στο φως οι εικόνες της φρίκης από το κολαστήριο της Λέρου, αλλά τα αποσπάσματα των επιστολών του Ηλία Τσαγκάρη που έγραψε εν έτει 2020, ενώ νοσηλεύεται στην Ψυχιατρική Κλινική του Γ.Ν.Α. “Ευαγγελισμός”, μας πάνε πίσω.

Κάθε λέξη του μεσήλικα άνδρα που σήμερα κλείνει 19 μέρες παραμονής του πίσω από τις κλειδωμένες πόρτες της Ψυχιατρικής Κλινικής, του μεγαλύτερου νοσοκομείου της χώρας, μαρτυρά την αναλγησία και την παραμέληση που δείχνει για τους ψυχικά πάσχοντες το κράτος, επιτρέποντας να ορθώνονται και πάλι τα συρματοπλέγματα του ιδρυματισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Ακόμα περισσότερο, φωνάζουν ότι η Λέρος δεν είναι μια μακρινή ανάμνηση, θαμμένη κάπου στα σκοτάδια της Ιστορίας, αλλά ότι είναι ακόμα εδώ, γιατί είναι νοοτροπία. Διότι μόνο ως βαρβαρότητα μπορεί να χαρακτηριστεί η καθήλωση (δέσιμο) ψυχικά ασθενών, πόσο μάλλον όταν εφαρμόζεται σε χώρους που υποτίθεται ότι λειτουργούν στο πλαίσιο της «αποασυλοποίησης».

Τα αποσπάσματα είναι αποκαρδιωτικά:

«Ο Α.Π. ξυλοκοπήθηκε κατά τη διάρκεια της εισαγωγής του και δέθηκε με ιμάντες χωρίς δυνατότητα οποιασδήποτε κίνησης. Σε όλη τη διάρκεια της παραμονής του, όταν δεν ήταν ήρεμος, τον απειλούσαν με εισαγωγή στο “δωμάτιο ηρεμίας” και τον μετέφεραν στο δωμάτιο, όπου τον δέσανε πάλι με ιμάντες τόσο σφιχτά που κοκκίνισαν τα χέρια του.

Σε όλες τις εκρήξεις θυμού του δεν τον αντιμετώπισαν ψυχοθεραπευτικά με ψυχιατρική εξέταση, αλλά πάντα απειλητικά, φωνάζοντάς του αν ήθελε να μπει στο δωμάτιο της απομόνωσης».

«Ο Β.Ψ., μειωμένης αντίληψης, ήταν χειροδεμένος από τις 8 το απόγευμα, βρίσκονταν σε κρίσεις με ουρλιαχτά και τον άφηναν να κατουρηθεί πάνω του, ενώ ούρλιαζε ότι κατουριόταν αλλά δεν τον ξεδένανε. Ηταν δεμένος στον διάδρομο και τον άκουγαν όλοι οι ασθενείς.

Όταν η Μ.Τ. πήγε στον υπεύθυνο και του είπε ότι δεν αντέχει, αυτός είπε ότι ο Βασίλης κάνει αταξίες, για αυτό το λόγο τον δέσανε».

Για τις καθηλώσεις, τη χρόνια «διαταραχή» της ψυχιατρικής, την πολυφαρμακία, το συστηματικό στρίμωγμα υπερδιπλάσιου αριθμού ασθενών από όσους χωράει η κλινική αλλά και την έλλειψη σεβασμού της αξιοπρέπειας των ψυχικά πασχόντων έχει αποφανθεί σε έκθεσή της (19/02/2019) προς το υπουργείο Υγείας αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας CPT (EΠΒ), που πραγματοποίησε επίσκεψη σε ψυχιατρικές δομές της χώρας μας.

Η έκθεση καταδεικνύει «τον συστηματικό συνωστισμό σε τρία από τα πέντε ψυχιατρικά ιδρύματα που επισκέφτηκε («Ευαγγελισμός», «Γ. Γεννηματάς» και «Σωτηρία»), με τους ασθενείς στο Γ.Ν.Α. “Ευαγγελισμός” να στεγάζονται στους διαδρόμους.

Και στα πέντε νοσοκομεία που επισκέφτηκε, η CPT επικρίνει την έλλειψη προσωπικού, την υπερβολική εξάρτηση από τη φαρμακοθεραπεία και το γεγονός ότι οι ασθενείς είχαν λίγες δραστηριότητες. Μια ακόμα ανησυχία είναι η διαδεδομένη πρακτική της υπερβολικής ή/και ακατάλληλης χρήσης μηχανικού περιορισμού».

Η Ψυχιατρική Κλινική του Γ.Ν.Α. “Ευαγγελισμός” λειτουργεί στον 9ο όροφο του κεντρικού κτιρίου της ναυαρχίδας του ΕΣΥ. Οι ασθενείς δεν έχουν πρόσβαση σε προαύλιο χώρο και παραμένουν κλειδωμένοι στην Κλινική, που αποτελείται από 8 δωμάτια δυναμικότητας 20 κρεβατιών, διατρέχεται από έναν στενό διάδρομο, χωρίς μπαλκόνια και ανοιχτά παράθυρα.

Για το Γ.Ν.Α. “Ευαγγελισμός” η CPT στην έκθεσή της επισημαίνει ακόμα ότι «ασθενείς περιστασιακά, και για σύντομες περιόδους μερικών ωρών –σύμφωνα με τους ασθενείς και το προσωπικό– περιορίζονται σε κλειδωμένο δωμάτιο του νοσοκομείου», για το οποίο «δεν τηρείται κανένα επίσημο αρχείο».

Επιπλέον αναφέρεται στη μακρά παραμονή των ασθενών στη μονάδα: «Τέσσερις ασθενείς φιλοξενούνται στη Μονάδα για περισσότερα από δύο χρόνια, δύο από τους οποίους είχαν εισαχθεί το 2012».

Ιδιαίτερη ανησυχία στους συντάκτες της έκθεσης προκαλεί το γεγονός ότι στο νοσοκομείο «ασθενείς σε ράντσα ή καθηλωμένοι ασθενείς φιλοξενούνται για παρατεταμένες χρονικές περιόδους στον διάδρομο. Μερικοί από αυτούς φορούν πάνες που αλλάζει το προσωπικό σε κοινή θέα, πρακτική που κατά την άποψη της CPT θα μπορούσε να θεωρηθεί εξευτελιστική».

Επιπλέον, η Επιτροπή ζητά «να διασφαλιστεί ότι προσφέρεται στους ασθενείς της Ψυχιατρικής Κλινικής του Γ.Ν.Α. “Ευαγγελισμός” καθημερινή εξωτερική άσκηση, προσαρμοσμένη στις ανάγκες τους».

Για υπονόμευση των όποιων προσπαθειών μεταρρύθμισης του ψυχιατρικού τομέα της χώρας κάνει λόγο η CPT, αναφερόμενη στο παράδειγμα της ύπαρξης ψυχικά πασχόντων μεταξύ άλλων νοσοκομείων και στο Γ.Ν.Α. “Ευαγγελισμός”.

«Οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να τοποθετηθούν αλλού, προκειμένου να διαχωριστούν οι μακροχρόνια ασθενείς με ψυχική αναπηρία από τους ασθενείς που πάσχουν από οξεία ψυχιατρική διαταραχή», ξεκαθαρίζει η Επιτροπή.