«Σύννεφο» σκεπάζει το Εργοστάσιο Κλασματοποίησης Πλάσματος Αίματος στους Θρακομακεδόνες. Οι ακριβείς λόγοι της μη παράδοσης και λειτουργίας του, οκτώ χρόνια μετά τα εγκαίνια από τον τότε υπουργό Υγείας κ. Νικήτα Κακλαμάνη, δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστοί. Η επίσημη δικαιολογία είναι ότι δεν διατέθηκαν από το υπουργείο Υγείας 68 εργαζόμενοι, οι οποίοι θα εκπαιδεύονταν και θα πιστοποιούνταν από την εταιρεία που είχε αναλάβει το έργο – όρος που αναγραφόταν στη σύμβαση και ακόμη και σήμερα γεννά ερωτήματα, δεδομένης της έμμεσης σχέσης της εργολαβικής εταιρείας με ιταλική φαρμακοβιομηχανία (για την τεχνογνωσία της κλασματοποίησης του πλάσματος).

Την ίδια στιγμή οι συζητήσεις για την άμεση λειτουργία του εργοστασίου ακόμη και σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα έχουν φουντώσει. Στις συσκέψεις που πραγματοποιήθηκαν το τελευταίο δεκαήμερο στο υπουργείο Υγείας και στο Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) υπό την υφυπουργό κυρία Κατερίνα Παπακώστα φανερώθηκε η διάθεση της Πολιτείας να το θέσει άμεσα σε λειτουργία, ακόμη και μέσω ΣΔΙΤ (σύμπραξη δημοσίου – ιδιωτικού τομέα). Βέβαια, δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι εσκεμμένα απαξιώνεται το εργοστάσιο για να δοθεί με μεγαλύτερη ευκολία στον ιδιωτικό τομέα προς εκμετάλλευση.

Στη σύσκεψη που έγινε προ δύο εβδομάδων στο ΕΚΕΑ, παρουσία της υφυπουργού, φαίνεται ότι δεν δόθηκαν από τους εκπροσώπους των Κτιριακών Υποδομών ΑΕ (προήλθε από τη συγχώνευση των ΔΕΠΑΝΟΜ – ΟΣΚ – Θέμις) επαρκείς εξηγήσεις για τη μη παράδοση του έργου στο υπουργείο Υγείας.

Το μόνο για το οποίο δεσμεύτηκαν ως κατασκευαστική εταιρεία είναι να αποστείλουν προς το υπουργείο Υγείας ενημέρωση για τυχόν εκκρεμότητες, καθώς και τη μελέτη σκοπιμότητας του έργου. Σύμφωνα με πληροφορίες, η μελέτη είχε ζητηθεί και από τον πρώην υπουργό Υγείας κ. Αδωνη Γεωργιάδη, ουδέποτε όμως εστάλη.

Πρόχειρη αντιμετώπιση 11 εκατ. ευρώ

Για την ολοκλήρωση του έργου, το οποίο ακόμη δεν έχει χρησιμεύσει κατ’ ελάχιστον στο ελληνικό κράτος, δαπανήθηκαν περίπου 11 εκατ. ευρώ. Ωστόσο η αντιμετώπισή του χαρακτηρίζεται από προχειρότητα ακόμη και σήμερα.

Το Εργοστάσιο Κλασματοποίησης Πλάσματος Αίματος έχει μετατραπεί σε αποθήκη 25 τόνων πλάσματος που κινδυνεύουν να «χαθούν» και, παρότι η επίσκεψη της υφυπουργού Υγείας στον χώρο ήταν προγραμματισμένη από ημερών, εν τούτοις ο υπεύθυνος του έργου από την πλευρά των Κτιριακών Υποδομών απουσίαζε. Είναι, όπως λένε, ο άνθρωπος που γνωρίζει το έργο από τα θεμέλιά του και ο καθ’ ύλην αρμόδιος για να δώσει στην ηγεσία του υπουργείου Υγείας τις απαιτούμενες εξηγήσεις.

Επίσης στον χώρο δεν υπήρχε ούτε ένας ειδικός για την αξιολόγηση των μηχανημάτων του εργοστασίου. Κάποιος που μπορεί να εκτιμήσει την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, καθώς έχουν περάσει χρόνια από την τοποθέτησή τους και για αρκετά έχουν λήξει οι συμβάσεις συντήρησής τους. Ελλείψει διαθέσιμου ειδικού «έπεσε» από παρευρισκόμενο στη συνάντηση η πρόταση να ζητήσουν βοήθεια από τον ιδιωτικό τομέα. Η πρόταση δεν υλοποιήθηκε, ακούστηκε όμως…

Μοντέλα ιδιωτικά στον κόσμο

Ειδικοί επιστήμονες εκφράζουν φοβίες για την περίπτωση να πέσει σε χέρια ιδιωτών το μοναδικό Εργοστάσιο Κλασματοποίησης Πλάσματος Αίματος της χώρας. Ανάλογα ιδιωτικά εργοστάσια και κέντρα υπάρχουν τόσο στις ΗΠΑ όσο και σε ευρωπαϊκές χώρες, τα οποία λειτουργούν μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες για την παραγωγή φαρμάκων. Πλην όμως σε πολλές από αυτές υπάρχουν και μη κερδοσκοπικά κέντρα για τη διάθεση προϊόντων αίματος και πλάσματος στην αγορά σε χαμηλές τιμές. Τα χρήματα αυτά επανεπενδύονται στην αιμοδοσία για την ανάπτυξή της. Ανάλογα μοντέλα εφαρμόζονται στη Γαλλία και στην Ολλανδία. Βέβαια στην Ισπανία το εργοστάσιο κλασματοποίησης είναι ιδιωτικό, ενώ στη Βρετανία το έκλεισαν μετά το σκάνδαλο των «τρελών αγελάδων». Πολλές χώρες δεν διαθέτουν καν εργοστάσιο κλασματοποίησης. Για την προμήθεια των απαιτούμενων φαρμάκων κάνουν σύμβαση με χώρα που διαθέτει εργοστάσιο όπως η Ελλάδα με την Ολλανδία.

«Δεν σηκώνει η οικονομία όλων των χωρών τη λειτουργία εργοστασίου κλασματοποίησης πλάσματος» δηλώνει ειδικός επί των θεμάτων, αδυνατώντας, όπως λέει, να κατανοήσει τον λόγο για τον οποίο χτίστηκε ένα τέτοιο κέντρο στην Ελλάδα. «Η λειτουργία του είναι αρκετά δαπανηρή. Συχνά δεν έχουμε ασκούς συλλογής αίματος, δεν έχουμε κόσμο για εξορμήσεις, αλλά έχουμε εργοστάσιο κλασματοποίησης» προσθέτει. Ωστόσο θεωρεί ότι από τη στιγμή που η χώρα μας απέκτησε την εν λόγω μονάδα, αυτή θα πρέπει να λειτουργήσει για την αποκόμιση του μέγιστου δυνατού οφέλους για τη χώρα.

Ελλείψεις αίματος σε νοσοκομεία της Αττικής

Οπως κάθε καλοκαίρι, έτσι και εφέτος οι ανάγκες για αίμα είναι ιδιαιτέρως αυξημένες. Οι εθελοντές αιμοδότες πηγαίνουν – όπως όλοι άλλωστε – διακοπές, ενώ λόγω έλλειψης προσωπικού σταματούν σε κάποια νοσοκομεία οι απογευματινές αιμοληψίες. Επίσης, δεν είναι πάντα εφικτές οι εξωτερικές αιμοληψίες. Ετσι, πριν καλά καλά μπει ο Αύγουστος, άρχισαν να παρατηρούνται στην Αττική οι πρώτες ελλείψεις σε αίμα.

Σύμφωνα με την κυρία Ιωάννα Μυρίλλα, βιοπαθολόγο, πρόεδρο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Θαλασσαιμίας και του Πανελλήνιου Συλλόγου Πασχόντων από Μεσογειακή Αναιμία, οι πρώτες ελλείψεις παρουσιάστηκαν στο νοσοκομείο Λαϊκό, όπου υπήρξαν μεγάλες αναβολές μεταγγίσεων πασχόντων από μεσογειακή αναιμία. «Αν σκεφτεί κανείς ότι οι μεταγγίσεις στους θαλασσαιμικούς πρέπει να γίνονται κάθε δύο με τρεις εβδομάδες, οποιαδήποτε μεταβολή είναι σημαντική. Υπάρχει κίνδυνος να πέσει ο αιματοκρίτης κάτω από το επιτρεπόμενο όριο» εξηγεί.

Επίσης παρουσιάστηκε κάποια δυσκολία, όπως αναφέρει η κυρία Μυρίλλα, με την επάρκεια αίματος στο Κρατικό Αθηνών Γ. Γεννηματάς, χωρίς όμως αυτό να επηρεάσει το πρόγραμμα της μονάδας – δεν αναβλήθηκαν μεταγγίσεις.

Οι πάσχοντες που χρειάζονται τακτικά μεταγγίσεις είναι περίπου 3.000. Ο καθένας χρησιμοποιεί κάθε φορά δύο έως τρεις μονάδες αίματος. Οι ανάγκες σε αίμα για τους πάσχοντες από μεσογειακή αναιμία είναι 110.000 μονάδες τον χρόνο, ενώ συνολικά η χώρα χρειάζεται 650.000 μονάδες (θαλασσαιμία, χειρουργεία κ.ά.).

Οπως αναφέρει η κυρία Μυρίλλα, από τις 110.000 μονάδες αίματος των θαλασσαιμικών οι 27.000 έρχονται από την Ελβετία βάσει διακρατικής συμφωνίας. «Ολοι φωνάζουν ότι το 2015 θα αρχίσει να περιορίζεται σταδιακά η ποσότητα του αίματος που έρχεται από την Ελβετία, ουδείς όμως ρωτά πώς θα αντικατασταθεί. Το αίμα αυτό θα λείψει από τους ανθρώπους με μεσογειακή αναιμία».

Σημειώνεται ότι μόνο το 45% των αιμοδοτών της χώρας είναι τακτικοί, δηλαδή εθελοντές. Ποσοστό 3% έρχεται από την Ελβετία, 2-3% από τον Στρατό και οι υπόλοιποι είναι συγγενείς και φίλοι. «Το αίμα που προέρχεται από το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον ασθενούς», τονίζει η κυρία Μυρίλλα, «δεν θεωρείται και το πιο ασφαλές, καθώς οι συγκεκριμένοι δεν είναι συνειδητοί αιμοδότες. Δίνουν αίμα υπό πίεση».

Πλάσμα, το πολύτιμο

Το πλάσμα του αίματος περιέχει σημαντικές πρωτεΐνες. Από αυτό μπορούν να παρασκευαστούν με ειδική επεξεργασία (κλασματοποίηση) σημαντικά φαρμακευτικά προϊόντα: η λευκωματίνη, οι ανοσοσφαιρίνες και ο παράγοντας 8, τα κυριότερα. Η λευκωματίνη χορηγείται σε εγκαυματίες και πολυτραυματίες και ο παράγοντας 8 στους αιμορροφιλικούς. Οι ανοσοσφαιρίνες είναι ευρείας χρήσης. Χορηγούνται για την αντιμετώπιση πολλών ασθενειών με ανοσοανεπάρκεια (π.χ. ογκολογικοί ασθενείς).